Pracodawca może osobiście realizować czynności z zakresu BHP, może je również wykonywać za pracodawcę inna osoba przez niego wyznaczona – kadra kierownicza.
Osoba kierująca pracownikami to osoba, która posiada przygotowanie i doświadczenie zawodowe do egzekwowania od pracowników przestrzegania przepisów i zasad BHP oraz zapewnienia wykonywania zaleceń lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami.
Osoby kierujące pracownikami są obowiązane do stałego czuwania nad pracą podległych pracowników. Obowiązki te dotyczą nie tylko organizacji i prowadzenia prac zgodnie z przepisami i zasadami BHP, ale odnoszą się również do organizacji stanowisk pracy, a także do regularnego kontrolowania stanu pomieszczeń pracy oraz wyposażenia technicznego stanowisk pracy i wydawania poleceń natychmiastowego usunięcia nieprawidłowości.
„Aby określonej osobie można było przypisać odpowiedzialność za bezpieczeństwo i higienę pracy, musi posiadać ona możność bezpośredniego kreowania sytuacji podległych osób w sposób władczy, co wynika z art. 22 § 1 kodeksu pracy”.1
Nie wywiązanie się z powyższych obowiązków jest zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3. Jak bowiem wynika z Art. 220. § 1. Kodeksu karnego, kto będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
Sprawca, który działa nieumyślnie podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Sprawca, który dobrowolnie uchylił grożące niebezpieczeństwo, nie jest zagrożony karą.
Istotne jest dodatkowo zwrócenie uwagi na problematykę wielości sprawców. Rozważmy sytuację, gdy na przykład kierownik zakładu, który decyduje o przyznaniu środków finansowych na realizację obowiązków z zakresu BHP, odmówi przekazania tych środków, a bezpośredni przełożony nie przerywa pracy mimo, gdy stan BHP stwarza zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników.
W takim przypadku odpowiedzialność z art. 220 kodeksu karnego poniesie bezpośredni przełożony pracowników wraz z kierownikiem zakładu, ponieważ odmówił przekazania określonych kwot pozostających do jego dyspozycji w ramach jego obowiązku pracowniczego.
1 Prokuratura i Prawo 4, 2005, Robert Widzisz, Odpowiedzialność za naruszenie bezpieczeństwa i higieny pracy w świetle art. 220 kodeksu karnego
